Gazociąg Baltic Pipe, oddany do użytku pod koniec 2022 roku, to jeden z najbardziej strategicznych projektów energetycznych w historii Polski. Ta inwestycja o wartości blisko 1,6 mld euro stanowi przełom w polityce energetycznej naszego kraju, umożliwiając przesył gazu ziemnego z Norwegii przez Danię do Polski. W niniejszym artykule przyjrzymy się, jak Baltic Pipe wpłynął na bezpieczeństwo energetyczne Polski oraz na ceny i dostępność gazu dla odbiorców indywidualnych i przemysłowych.
Geneza projektu Baltic Pipe
Projekt Baltic Pipe sięga swoimi korzeniami 2001 roku, jednak dopiero w 2018 roku, po podpisaniu umowy międzyrządowej między Polską a Danią, rozpoczęto faktyczną realizację inwestycji. Głównym motywem budowy gazociągu było zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego Polski poprzez dywersyfikację dostaw gazu i uniezależnienie się od dostaw z kierunku wschodniego.
Baltic Pipe to:
- Gazociąg o długości 900 km przebiegający przez Morze Bałtyckie
- Przepustowość 10 mld m³ gazu rocznie
- Bezpośrednie połączenie z norweskimi złożami gazu
- Inwestycja realizowana przez Gaz-System i duński Energinet
Wpływ na bezpieczeństwo energetyczne
Uruchomienie Baltic Pipe w 2022 roku zbiegło się w czasie z kryzysem energetycznym w Europie wywołanym konfliktem w Ukrainie i wstrzymaniem dostaw gazu z Rosji. Gazociąg okazał się być kluczowym elementem w zapewnieniu ciągłości dostaw gazu do Polski, zastępując dostawy z kierunku wschodniego.
"Baltic Pipe to kamień milowy w historii polskiej energetyki. Pierwszy raz od dekad możemy mówić o prawdziwej niezależności energetycznej Polski" - stwierdził Jacek Sasin, Minister Aktywów Państwowych.
Dane za 2023 rok pokazują, że już ponad 30% gazu importowanego do Polski pochodzi właśnie poprzez Baltic Pipe, a kolejne 40% to dostawy LNG poprzez terminal w Świnoujściu. Oznacza to, że ponad 70% importowanego gazu pochodzi z kierunków innych niż wschodni.
Wpływ na ceny gazu w Polsce
Jednym z najważniejszych pytań zadawanych przed oddaniem Baltic Pipe do użytku było to, jak nowy gazociąg wpłynie na ceny gazu dla polskich odbiorców. Analiza pierwszego roku funkcjonowania gazociągu pokazuje kilka istotnych trendów:
- Stabilizacja cen - W okresie największych wahań cen gazu na europejskich giełdach (zima 2022/2023), Polska doświadczyła mniejszych skoków cenowych dzięki zdywersyfikowanym źródłom dostaw.
- Obniżenie premii ryzyka - Większe bezpieczeństwo dostaw przełożyło się na niższą premię ryzyka wkalkulowaną w ceny kontraktów długoterminowych.
- Zmniejszenie różnicy między cenami polskimi a zachodnioeuropejskimi - Przed uruchomieniem Baltic Pipe polscy odbiorcy płacili średnio o 15-20% więcej za gaz niż odbiorcy w Niemczech czy Francji. Obecnie ta różnica zmniejszyła się do około 5-8%.
Eksperci szacują, że dzięki Baltic Pipe i terminalom LNG, polscy odbiorcy przemysłowi zaoszczędzili w 2023 roku około 2,5 mld złotych w porównaniu do scenariusza, w którym te inwestycje nie zostałyby zrealizowane.
Wyzwania i perspektywy na przyszłość
Pomimo niewątpliwego sukcesu, Baltic Pipe stoi również przed pewnymi wyzwaniami. Głównym z nich jest zapewnienie pełnego wykorzystania przepustowości gazociągu. W pierwszym roku działania wykorzystano około 60% maksymalnej przepustowości, co wynikało głównie z opóźnień w realizacji kontraktów na dostawy gazu z Norwegii.
PGNiG (obecnie część Orlenu) systematycznie zwiększa swoją aktywność na norweskim szelfie, co ma zapewnić większy wolumen gazu przesyłanego przez Baltic Pipe. W 2022 roku firma przejęła udziały w kilku kolejnych norweskich złożach, co powinno przełożyć się na zwiększenie wydobycia własnego gazu z 3 mld m³ do około 4-4,5 mld m³ rocznie.
Perspektywy na przyszłość dla Baltic Pipe rysują się optymistycznie:
- Planowane osiągnięcie pełnej przepustowości do końca 2024 roku
- Rozbudowa połączeń z systemami gazowymi krajów sąsiednich, co umożliwi eksport nadwyżek gazu
- Potencjalne wykorzystanie gazociągu do przesyłu wodoru lub mieszanin gazowych z udziałem wodoru w przyszłości
Podsumowanie
Baltic Pipe stanowi przełom w polityce energetycznej Polski, zapewniając rzeczywistą dywersyfikację dostaw gazu i zwiększając bezpieczeństwo energetyczne kraju. Pierwszy rok funkcjonowania gazociągu pokazał, że inwestycja przynosi wymierne korzyści w postaci stabilizacji cen i uniezależnienia od monopolistycznych dostawców.
W perspektywie długoterminowej, Baltic Pipe może stać się nie tylko gwarantem bezpieczeństwa energetycznego Polski, ale również elementem budowania pozycji naszego kraju jako regionalnego hubu gazowego dla Europy Środkowo-Wschodniej.
